Hospices bieden zorg en verblijf aan mensen met levensverwachting korter dan drie maanden. Daarmee zijn ze een belangrijke schakel in onze palliatieve zorg en een mooi voorbeeld van nauwe samenwerking tussen informele en formele zorg. De zorgvraag bij opname in het hospice is meestal vergelijkbaar. Uit ons onderzoek blijkt dat er desondanks een grote de variatie in organisatie en bekostiging is. We constateren dat er beperkt zicht is op toegankelijkheid, kwaliteit en betaalbaarheid van hospices. Het is onduidelijk wie moet zorgen dat er voldoende capaciteit is. En dat terwijl veldpartijen verwachten dat er komende jaren (veel) meer plaatsen in hospices nodig zijn.

Gupta signaleert dat de bekostigingsstructuur hospices niet op de juiste manier ondersteunt. Hospices zijn afhankelijk van verschillende inkomstenbronnen en hebben weinig zekerheid op lange termijn. De huidige bekostigingsstructuur is een lappendeken van oplossingen die leidt tot uiteenlopende – en mogelijk onwenselijke –prikkels. Bovendien is slecht uitlegbaar waarom de ene zorgvrager veel meer moet bijbetalen aan de kosten van de opname dan de ander.

De kern van ons advies is een duidelijk onderscheid te maken tussen twee soorten hospices op basis van hun functie. Er zijn hospices voor mensen die op grond van hun zorgvraag 24-uurs-aanwezigheid van formele zorg nodig hebben en hospices voor mensen die dit niet nodig hebben, maar ook niet thuis kunnen overlijden.

Er zijn hospices nodig die 24-uurs formele zorg met verblijf bieden. De wettelijke kaders voor zorgaanbieders borgen kwaliteit, veiligheid en transparantie van deze vorm van zorg, die wordt bekostigd via zorgverzekeraars en zorgkantoren. Zorgverzekeraars en zorgkantoren hebben zorgplicht en zijn dus verantwoordelijk voor beschikbaarheid en capaciteit.

Aanvullend zijn hospices nodig voor mensen die geen 24-uurs-aanwezigheid van formele zorg nodig hebben, maar voor wie het niet mogelijk of wenselijk is om op hun verblijfsplaats te sterven. Deze hospices bieden een verblijfplaats met informele zorg. Een derde partij biedt ter plaatse de formele zorg (net als thuis). We stellen voor om deze vorm van hospices in het sociaal domein onder te brengen en daarmee lokale overheden expliciet verantwoordelijk te maken voor deze regionale infrastructuur ter ondersteuning van kwetsbare inwoners.

Dit rapport schetst een ontwikkelrichting. Alleen samen kunnen partijen zorgen dat in de toekomst voldoende capaciteit in hospices beschikbaar is voor mensen die dit nodig hebben in hun laatste levensfase.