Verdelen van schaarste in de wijkverpleging
Hoe houden we de wijkverpleging toegankelijk, ondanks het personeelstekort en het toenemend aantal ouderen? Die vraag stond centraal in het onderzoek dat Gupta uitvoerde in opdracht van Zorginstituut Nederland.
Voor dit onderzoek berekenden we het verwachte tekort aan wijkverpleegkundigen in 2030.Dit kan oplopen tot wel 20.000 werknemers. Daarnaast beoordeelden we van tien concrete maatregelen de impact op de zorgvraag. Uit het onderzoek trok Zorginstituut Nederland vervolgens de conclusie dat door deze maatregelen in te zetten wijkverpleging vergoed kan blijven uit het basispakket en daarmee toegankelijk blijft voor iedereen die dat nodig heeft.
Conclusie: mogelijkheden voor verbeteren passende inzet, dus aanpassing vergoeding niet nodig
Uit ‘Advies verdelen van schaarste in de wijkverpleging’
Het onderzoek dat het Zorginstituut heeft laten doen door Gupta Strategists, laat zien dat er ruimte is om wijkverpleging meer passend in te zetten en dat daarmee bespaard kan worden op de inzet van wijkverpleging. Onder andere door het eigen netwerk van cliënten meer te betrekken bij de zorg, eenvoudige zorgtaken te verschuiven naar helpenden (met toezicht van de wijkverpleegkundige) en door beter en vaker gebruik te maken van hulpmiddelen die zorg door de wijkverpleging (deels) vervangen. Het Zorginstituut concludeert dat als we wijkverpleging meer passend inzetten, het nu niet nodig is om minder wijkverpleging te vergoeden uit het basispakket van de zorgverzekering.
Onderzoek: complexe econometrische berekeningen
Voor dit onderzoek voerde Gupta regressie-analyses en andere complexe econometrische berekeningen uit op een grote dataset, binnen de analyse-omgeving van het Zorginstituut. We gebruikten geanonimiseerde data over personen die wijkverpleging ontvingen in de jaren 2015 tot 2022 en combineerden dit met data over ziekenhuiszorg, verpleeghuiszorg en hulpmiddelengebruik. We berekenden met deze gegevens het verwachte tekort aan wijkverpleging tot en met 2040 op basis van vier scenario’s: 1) gelijk verbruik met extra verschuiving naar eerste lijn, 2) gelijk verbruik, 3) zorg ten opzichte van leeftijdsverwachting (langer leven gaat gepaard met later in zorg bij wijkverpleegkundige) en 4) dalende trend zet voort.
Vervolgens hebben we van tien concrete passende-zorg-maatregelen de impact berekend op de vraag naar wijkverpleging. Deze maatregelen bevatten onder andere verplaatsing van zorg (palliatieve zorg in hospices, eerder verplaatsing naar intramuraal), arbeidsbesparende maatregelen (beeldschermzorg, oogdruppelbril), taakherschikking (overnemen taken door helpenden of informele zorg) en pakketmaatregelen (aanspraak voor hulp of wijkverpleging maximaliseren).
Ervaring Luuk Visscher:
“Als wiskundige wat het een heel boeiend onderzoek waarin ik de verworven vaardigheden uit mijn studie volop kon benutten in de regressieanalyses en statistische onderzoeken die we hebben uitgevoerd. Het was leuk om deze vaardigheden in de praktijk te kunnen toepassen op een belangrijk en relevant onderwerp.
De uitdaging was om in relatief korte tijd tot heldere inzichten te komen waarmee het Zorginstituut een concreet advies kon uitbrengen. Hiervoor hadden wij binnen de analyse-omgeving van het Zorginstituut beschikking over een enorme dataset met relevante informatie. Doordat we voor cliënten in de wijkverpleging ook gegevens hadden over onder anderen hulpmiddelengebruik en ziekenhuisopnames waren we in staat om goed onderbouwde inschattingen te maken van de impact van verschillende maatregelen.
Het risico bij een dergelijk onderzoek is om in alle data te verdwalen. Daarom hebben we nauw samengewerkt met praktijkexperts om tot de juiste analyses te komen. We hebben onder andere onderzocht op welke manieren cliënten de wijkverpleging in- en uitstromen en wat er gebeurt met de zorgzwaarte richting het moment van uitstroom. Deze zorgzwaarte neemt bijvoorbeeld fors toe in de maanden voordat een patiënt naar een verpleeghuis gaat. Een leuke puzzel hierin was het definiëren van een ‘episode wijkverpleging’: een aaneengesloten periode waarin iemand wijkverpleging krijgt. Wat doe je bijvoorbeeld als iemand tijdelijk opgenomen wordt in het ziekenhuis? Niet iedereen krijgt iedere week wijkverpleging maar kan wel langdurig in zorg zijn, bij welk interval start je dan een nieuwe episode? Om goede inzichten te krijgen moet je zorgvuldig dergelijke aannames en uitzonderingsgevallen opsporen en beoordelen. Aan een degelijke dosis statistiek ontkom je niet.”
Download het rapport hier »