Zorg in Denemarken: Walhalla... of niet?
Goede, toegankelijke en betaalbare zorg in Nederland staat onder druk. Bij de uitdagingen waar we als zorgsector voor staan, komt Denemarken regelmatig naar voren als voorbeeld. Het Deense zorgstelsel kenmerkt zich onder meer door sturing vanuit vijf regio’s en een relatief geconcentreerd ziekenhuislandschap met een beperkt aantal seh’s. Maar is Denemarken echt een goed voorbeeld voor ons? Om dat beter te begrijpen hebben wij, Gupta Strategists, een kwantitatieve vergelijking gemaakt tussen de Deense en Nederlandse zorgsystemen. In onze analyse ligt de focus op de ziekenhuiszorg. We beginnen met vergelijking van de zorgkosten. Daarna onderzoeken we verschillende aspecten die aan die kosten ten grondslag liggen.
De zorgkosten zijn in Denemarken per hoofd van de bevolking structureel hoger (13% in 2019) dan in Nederland. Het aandeel van het bbp dat naar ziekenhuiszorg gaat is zelfs 35% hoger in Denemarken. Personeelskosten zijn een aanzienlijk deel van die extra kosten: in Denemarken werkt, gecorrigeerd voor inwonertal, 52% meer personeel in de ziekenhuizen. Er wordt in Denemarken ook meer zorg verleend dan in Nederland: bijvoorbeeld 75% meer seh-bezoeken, 49% meer verpleegdagen en 60% meer uitgevoerde MRI-scans. En dat terwijl de Deense populatie zeer vergelijkbaar is met de Nederlandse, qua leeftijdsopbouw en gezondheid. Ook de kwaliteit van zorg is – voor zover meetbaar – vergelijkbaar. Wel zien we dat de eerste lijn anders is georganiseerd: er zijn in Denemarken relatief minder huisartsen en minder bedden voor langdurige (ouderen)zorg.
Uit deze vergelijking concluderen we dat Denemarken helaas niet het Walhalla, het beloofde land, is als het gaat om het zorgsysteem. In Nederland zijn we juist op zoek om met minder mensen goede zorg te leveren, niet om meer zorgpersoneel in te zetten. Uit de vergelijking tussen beide zorgsystemen komen wel drie lessen naar voren:
1. Een zorgsysteem is een complexe puzzel, probeer puzzelstukjes niet simpelweg te kopiëren. Schakels binnen de zorgketen (eerste, tweede, derde lijn) beïnvloeden elkaar. Ook de manier van organisatie, aansturing en financiering is bepalend voor hoe het zorgsysteem eruitziet. Tot slot beïnvloeden maatschappelijke en culturele aspecten hoe mensen gebruikmaken van zorg.
2. Het Nederlandse systeem heeft pluspunten, koester die en draag ze uit. Nederland heeft een sterke eerste lijn en we zijn, vergeleken met Denemarken, in staat om met minder personeel goede medische uitkomsten te realiseren. Nederland kan daarom een voorbeeld zijn als het gaat om passende zorg.
3. Het Deense zorgsysteem is stuurbaar, organiseer ook in Nederland gezamenlijke besluitvorming voor cruciale thema’s zoals de concentratie van hoogcomplexe zorg, digitalisering van zorg en transformatie van acute zorg. Daarbij is verandering niet ationeel voor het individuele ziekenhuis, maar wel noodzakelijk voor het geheel.
Download de studie 'Zorg in Denemarken: Walhalla... of niet?' »