Een nieuw toekomstscenario voor Zuyderland
De ziekenhuiszorg in Zuid-Limburg (het gebied rond Sittard-Geleen en Heerlen) staat onder druk: de zorgvraag groeit terwijl er een tekort is aan zorgverleners. Het proces om te komen tot een toekomstscenario voor de ziekenhuiszorg in de regio liep al een tijdje en er was grote onrust over de voorgenomen plannen van het Zuyderland. Dit was een belangrijke reden voor Zuyderland om samen met Zorgverzekeraar CZ Gupta Strategists en Buro de Bouwmeesters in te schakelen. Een complexe en gevoelige opdracht: veel verschillende stakeholders met eigen belangen, grote maatschappelijke relevantie én politieke druk. De ontwikkelingen werden op de voet gevolgd door regionale en landelijke media.
Analyses aangepast op basis van input uit de regio
De kern van onze aanpak? Een combinatie van gedegen analyses en een zorgvuldig participatieproces. Met kwantitatieve modellen hebben we in kaart gebracht welke scenario’s haalbaar zijn. Tegelijkertijd hadden we intensieve gesprekken met inwoners uit de regio en andere stakeholders, onder leiding Lea Bouwmeester. Die gesprekken vormen weer input voor verfijning van de scenario’s. Wij rekenden bijvoorbeeld uit wat de impact was: voor hoeveel patiënten betekent dit een verandering? Wat is de impact op reistijd? Zo ontstond een iteratief traject waarin feiten en belangen elkaar in balans hielden.
Een belangrijke les uit dit project is dat het niet voldoende is om alleen een zorgvuldig proces te ontwerpen. Minstens zo belangrijk is dat er vooraf expliciet draagvlak is voor dat proces. Vanwege de grote onrust bij de start is dit laatste onvoldoende gebeurd. Dit gaf partijen en individuen die principieel tegen waren de ruimte om, toen het spannend werd, het proces zelf ter discussie te stellen. Dat leidde af van de inhoud waar het uiteindelijk om gaat.
Koerswijziging met breed draagvlak
Na een intensief traject van bijna een jaar is de knoop uiteindelijk doorgehakt. Op basis van criteria die reflecteren wat inwoners en stakeholders in de regio belangrijk vinden zijn scenario’s onderling vergeleken en is een voorkeursscenario bepaald. Dat gekozen toekomstscenario wijkt behoorlijk af van de aanvankelijke denkrichting. Eerst werd namelijk uitgegaan van een volledige concentratie van ziekenhuiszorg in Sittard en een beperkt dagbehandelingscentrum in Heerlen. Uiteindelijk is besloten dat het ziekenhuis in Heerlen 24/7 openblijft. Naast poliklinische zorg en dagbehandeling blijft er ook laagcomplexe klinische zorg beschikbaar. Denk daarbij aan planbare zorg waarvoor een overnachting nodig is. Bovendien is er 24/7 tweedelijns spoedzorg voor laagcomplexe situaties. Hierdoor kan 85% van de huidige patiënten in Heerlen ook in de nieuwe situatie zorg op hun vertrouwde locatie ontvangen.